Bożonarodzeniowa gorączka prezentów po norwesku

Zbliża się okres Świąt Bożego Narodzenia, Wigilii, rodzinnych spotkań, obdarowywania się prezentami. W tej kwestii Norwegowie mają trochę bardziej pragmatyczne podejście niż my Polacy. Nikt tu nie bawi się w zgadywanki, co komu kupić. Nikt nie chce sprawić bliskiej osobie niespodzianki. Po co się stresować i martwić, że nietrafiony prezent trafi na dno szuflady? Norwegowie mają na to sposób - "ønskeliste" czyli listę rzeczy, których pragną. Każdy domownik przygotowuje ową listę. Następnie się nią wymieniają i tym sposobem, każdy otrzymuje to czego chce. Zero niespodzianek.
Niektórzy sami sobie kupują to czego w danym momencie potrzebują bez "obciążania" bliskich niepotrzebnym stresem. I gotowe, prezent pod choinkę załatwiony. Zero rozczarowań.

Jeżeli masz jednak samodzielnie pomysł na prezent dla Norwega nie zapomnij o "byttelapp" przy jego zakupie. Nie liczy się pomysłowość i ile serca włożysz w kupienie danego prezentu. To normalne, że jeżeli nie przypadnie on do gustu obdarowanemu zostanie wymieniony. Bez skrupułów. Jedno jest pewne. Wybranie idealnego podarunku dla drugiej osoby Norwegów nie stresuje. Jest przecież i byttelapp i gavekort. Niech obdarowany sam sobie wybierze prezent albo go wymieni. I problem z głowy.

Dlaczego my Polacy musimy tak wszystko komplikować i mieszać we wszystko nasze uczucia. Szukać prezentów jedynych w swoim rodzaju i czekać na reakcję obdarowanego w momencie ich rozpakowania. Czekać na tą radość w oczach i poczuć się jak superbohater trafiając z prezentem w dziesiątkę. To już wyszło z mody. Wg norweskiej tradycji każdy sam sobie kupuje co chce, ewentualnie przygotowuje ønskeliste z tym czego sobie życzy.

Jeden starszy gość, z którym pracuję opowiedział mi, że oni w każde święta u niego w rodzinie obdarowują się gotówką. Jeden daje drugiemu pieniądze tak, że wychodzą na zero więc w tym roku chyba sobie odpuszczą, bo jak nikt nikomu nie da to i tak wyjdzie na to samo. Ewentualnie, jak twierdzi, pójdą z duchem czasu i sobie kasę "zvippsują" (Vipps - aplikacja banku DNB dzięki, której można sobie przesyłać pieniądze smartfonem). Jednym słowem - magia świąt.
Inny opowiadał jak to jego dziadkowie ustalali sobie granicę kupna prezentu na określoną kwotę. W Wigilię dziadek dawał babci dokładnie taką sumę pieniędzy, a babcia dziadkowi, więc widzimy, że przypadek kolegi nie jest odosobnionym. ;)

Niestety niektórych rzeczy nie będę chyba w stanie do końca zrozumieć w tym pięknym kraju.

Wesołych Świąt kochani! God jul! Czyli jak moja mama pierwszy raz przeczytała życzenia po norwesku - "gud żul"!  :D

Både eller begge?

"Både" i "begge" mają podobne znaczenie ale używane są różnie. 

Både

Både musi zawsze być używane razem z "og". Może się odnosić do więcej niż dwóch rzeczy. 

Både du og jeg er på kafé. I ty i ja siedzimy w kafejce. Zarówno ty jak i ja.

Jeg ser både Ola, Tom og Martin. Widzę i Olę i Toma i Martina. 

Begge

Begge może być używane samodzielnie albo razem z rzeczownikiem. Rzeczownik w formie określonej.  

Hvor er Ola og Kari? Begge er hjemme. Gdzie jest Ola i Kari. Oboje są w domu.

Jeg likte begge filmene. Podobały mi się obydwa filmy. 

Często używamy "begge to" kiedy mówimy o osobach lub zwierzętach. Można też używać tego określenia w odniesieniu do konkretnych rzeczy.

Jeg så Ola og Kari i går. Begge to var på kino. Wczoraj widziałam Olę i Kari. Obydwoje byli w kinie.
Vil du ha dette eplet eller dette eplet? Jeg vil ha begge to. Chcesz to jabłko czy to? Chcę obydwa. 

W powyższych przykładach możemy rownież użyć samego "begge".

Begge deler

Begge deler używamy kiedy mówimy o czymś ogólnym, o czymś czego nie da się policzyć. Odnosi się to również do czasowników.

Liker du te eller kaffe? Jeg liker begge deler. Lubisz herbatę czy kawę. To i to.
Skal du synge eller danse i morgen? Jeg skal gjøre begge deler. Jutro będziesz śpiewać czy tańczyć? Będę i śpiewać i tańczyć.

Nie możemy używać "begge deler" mówiąc o konkretnych rzeczach. W pierwszym przykładzie mówimy o sukience i spódnicy ogólnie jako części odzieży ale w drugim przykładzie mówimy o konkretnej sukience i konkretnej spódnicy.

Liker du kjole eller skjørt best? Jeg liker begge deler. (Generelt) Co lubisz bardziej sukienki czy spódnice? I to i to.

Liker du kjolen eller skjørtet best? Jeg liker begge to. (Spesifikt) Podoba ci się bardziej ta sukienka czy ta spódnica? Obydwie mi się podobają. 

Opracowano w oparciu o http://grammatikk.com/pdf/BadeBegge.pdf

* Ola to imię męskie dlatego we wszystkich przykładach została zastosowana odmiana rodzaju męskiego.